DJ Opperman

Diederik (or Dirk) Johannes Opperman (1914–1985) was one of the best-known Afrikaans poets of the twentieth century. He was born on 29 September 1914 in Dundee in Natal, where he grew up. He went to school in the towns of Escourt and Vryheid, and afterwards received an M.A. degree from the University of Natal. He taught at schools in Pietermaritzburg and Johannesburg, and later on became editor of Die Huisgenoot. In 1949 he became a lecturer at the University of Cape Town. During this period he completed one of his most important publications – Digters van Dertig (Poets of the thirties) – in 1953.

From 1960 to 1975 he was a professor of Afrikaans at Stellenbosch University, where he also served on the editorial board of the publication Standpunte (Points of view). He died in 1985 in Stellenbosch.

He won the coveted Hertzog prize for poetry in 1947 for his collection Heilige beeste (Holy Cattle), his first novel published in 1945. He also wrote Negester oor Nineve (Nine star of Niniveh), Joernaal van Jorik (The Journal of Jorik), Engel uit die klip (Angel from the stone), Blom en baaierd (Flower and Chaos, or perhaps Flower and rubble), Dolosse (Knucklebones), Kuns-mis (Fertilizer), Edms. Bpk (Pty. Ltd), and Komas uit ‘n Bamboesstok (Comas from a bamboo pole).

His three verse plays, Periandros van Korinthe (Periandros of Corinth), Vergelegen (A place name, lit. ‘faraway’) and Voelvry (Outlaw, lit. ‘bird-free) appeared in 1954, 1956 and 1968.

His collected essays on literature were published as Wiggelstok (Divining rod), Naaldekoker (Dragonfly), and Verspreider opstelle (Spread-out esssays – the direct opposite of ‘collected essays’ in Afrikaans).

He won four Hertzog prizes (in 1947, 1956, 1969 and 1980), four Hofmeyer prizes (in 1954, 1956, 1966 and 1980), two CNA Prizes (in 1964 and 1980), a prize from the Drie-Eeue Stigting (Three Centuries Foundation) in 1956, the Louis Luyt prize in 1980 and the Gustav Preller prize for literary criticism in 1985.

Website: http://www.stellenboschwriters.com/opperman.html

The South African composer Cromwell Everson wrote music for some of Opperman’s poems, such as “Kontraste” and “Nagstorm” oor die see.

Extract: Met apologie

Teks: Op ’n Sondagmiddag loop die weduwee Viljee in swart geklee met twee kolliehonde langs die see. >

C. M. van den Heever: O skemervloeiing van die najaarsee! Jou Sondagende branders plooi en val en langs twee meeue dwaal ek geweduwee maar ewig ruis om my die Al.

I. D. du Plessis: >
.My twee windhonde draf>
soos fezze langs die see;
ek vra Ali en Allah af
waar is meneer Viljee?


W. E. G. Louw:
Droef kyk my oë
deur die trane heen,
soos amandelbloeisels
deur die eerste reën;
ek rou oor die duine,
my bleek hande waai,
en ’n hond byt sy stert, soos hy draai, soos hy draai ….


N. P. van Wyk Louw I:
.O God! làngs U skríklike water
stap die weduwee Viljee
met dié weet: die waan en die waansin word later
twee honde wat dráf waar sy trèe. .


N. P. van Wyk Louw II:
.Op ’n Sabbatmiddag
(die dag is goed)
lê la veuve de Villiers
die heilige snol
bo die boulevard
(a) aars-e-lende om te kies
effens be-swaard
tussen twee kol-lies(te) .


Uys Krige: .O wee,
o wee,
in swart geklee
op’n Sondagmiddag
loop die we-
duwee
Viljee
met twee,
net twee
kolliehonde langs die see,
die see,
die see ….


Elisabeth Eybers:
.Portret van ’n weduwee
Sy staar na die blou are op haar hand
terwyl sy in die Sondagmiddag wat
neerskyn op die rustelose strand,
geduldig sit of loop en peins: Nou dat
die vreemde bloeisel van herinnering
– skaars liefde, skaars geluk – nog vir haar bly
sal sy uit hierdie aardse wisseling
en haar verlies tog weer die sterkte kry
. So het sy klaarheid in haar gees gevind
en so geweet die middag langs die see
sy sal aan die twee kinders wat haar bind
haar hele lewe wy as weduwee;
en word sy later weer deur een gevra
wat sal sy vir hom antwoord: Nee of Ja? .


Ernst van Heerden:
.In lanferwimpels tree,
haar wandelstok ’n swaard,
die weduwee Viljee
in grandiose vaart
verby die sinderende kaai.
Waarheen die bruingepeesde spiere,
die slink en wulpse draai
van haar kaniene diere? .


S. J. Pretorius:
.O Here! ek word so opgewonne
as ek die arme honne
so kaalpoot sien draf,
maar wat kan ek, we-
duwee Viljee,
doen met my pullover en staf? .


Bibliography:

Poetry:

Heilge Beeste, 1945
Negester oor Ninivé, 1947
Joernaal van Jorik,1949
Engel uit die Klip, 1950
Blom en Baaierd, 1956
Dolosse, 1963
Kuns-mis, 1964
Edms. Bpk., 1970
Komas uit ‘n bamboesstok, 1979 Sonklong oor Afrika (Published posthumously by JC Kannemeyer), Tafelberg 2000

Versdramas:
Periandros van Korinthe, 1954
Vergelegen, 1956
Voëlvry, 1968

Literary Studies:
Die Afrikaanse kritiek tot 1922 (MA thesis)
Digters van Dertig, 1953, (PhD thesis)
Wiggelstok
Naaldekoker, 1974

Verspreide opstelle

Collaborator: Wêreldletterkunde, Die Skatkis

Anthologies:Groor verseboek and compilations (extended edition by A. Brinck, Tafelberg, 2000)
Nuwe Kleuterverseboek Skakering (Editors and compilers: DJ Opperman; GHJ Coetzee), Tafelberg, 1997 Senior Verseboek